ÇİNLİ SPRİNTERLER:

 

LI CHENGZHI                                                                                   ÇEVİRİ: ÖNDER ANILTÜRK

 

Bu yazı New Studies in Atletics Dergisi'nin Haziran '91 sayısından çevrilmiştir.

    1987 Çin Ulusal Oyunlarındaki en iyi altı atletin performanslarının ortalaması ve 1988 Seul Olimpiyat Oyunlarındaki en iyi altı atletin ortalamaları arasındaki çeşitli karşılaştırmalar,100m'de Çinli sprinterler ve dünya çapındaki sprinterler arasında büyük bir fark olduğunu göstermektedir.

    Tablo 1'den aşağıdaki sonuçları elde edebiliriz:

1-Ortalama olarak, ilk 4-5 metre Çinliler. Olimpiyat grubunun 0,43 saniye gerisindedir.

2-Çinli grubun fule uzunluğu olimpiyat grubundan kesinlikle kısadır. Bu çok büyük bir farktır.

3-Çinli grubun adım frekansı olimpiyat grubundan fazladır. Fakat bu önemsiz bir farktır.

4-Boy uzunlukları arasındaki fark istatistiksel açıdan önemsizdir.

   Herkesin bildiği gibi bütün koşu mesafelerinde amaç, mesafeyi en kısa zamanda tamamlamaktır. 2.nce tabloda, teknik  analiz için, yarışın on metrelik dilimlerine grupların karşılaştırmalarını yapan bir çalışma yaptık.

   Sonuçlar şunu göstermektedir:

1-Yarışın orta noktasında Çinli Grup , olimpik grubun ortalama 0,15 saniye gerisindedir. Bu rakam toplam farkın yaklaşık %35 idir. Buna ek olarak 50 ve 100 m. arasında 0,25 sn kaybediyorlar; yani ilk 50m.deki fark daha geniştir.

2-Aynı şekilde , ortalama split zaman farkı yarışın 20-30 m bölümünde en küçük (0,02 sn) , 60-70 m. bölümünde daha büyük (0,07 sn) 50-60 m. fazında ise en büyüktür. Bundan , Çinlilerin mesafenin büyük bir bölümünü yarışın ortasında kaybettiği sonucunu çıkarabiliriz.İvmelenme farkları  ise istatistiksel olarak çok azdır. Bütün bu koşullarda zaman ile yarışılır. 3,tablo, iki grubun ortalama hızları üzerine yapılan çalışmayı gösterir:

1-Özellikle yarışın ikinci saniyesinde, Çinlilerin ortalama hızları olimpiyat grubundan düşüktür.

2-Çinliler 11.02 m/s en yüksek ortalama hıza ulaşırken olimpiyat grubu 11,76m/s'ye ulaşmaktadırlar.

3-Çinliler, en yüksek hızına daha erken (30-40m.de ) olimpiyat grubu en yüksek hızına daha geç yani 50-60 m arasında ulaşmaktadırlar.

4-Yarışın ilk 40m.sinde Çinliler, olimpiyat grubundan çok yüksek oranda ivmelenme göstermektedirler.

      Yukarıdaki dataların uygulanmış analizi Çinli sprinterleri, düşük hız kapasitelerinden dolayı olimpik kariyerlerinin olmadığını göstermektedir.

      Hız=adım uzunluğu x adım frekansı . Tablo I'de gösterildiği gibi Çinli sprinterler , adım frekanslarının yüksek olmasına rağmen adım uzunluğu ve uzunluk indexi açısından önemsiz olduğu ve Çinli sprinterlerin düşük hızının kısa fulelerine bağlı olduğu fikrini vermektedir.

     Aşağıdakiler diğerlerine göre kısa fulelerin nedenlerinin açıklamaları olabilir:

1-Kısa mesafelerde, spesifik sprint kuvvetlerinin olmadıklarıdır. Testler, yüksek sürat hareketleri sırasında üst düzey Çinli sprinterlerin kuvvet açısından dünya çapında düşük seviyede olduğunu göstermiştir.

2-Kol, bacak ve karın kaslarının kuvvetine sahip olmamalarıdır. Bazı durumlarda düzgün olmayan kol ve bacak gelişimine sahiptirler.

3-Çinlilerde kalça esnekliği gelişebilir durumda değildir.

4-Arka bacak ve çektikleri bacak arasındaki küçük açılarda yere bastıkları için basış kuvvetleri zayıftır.

       Bununla birlikte 4. tabloya dönersek ve 1988 olimpiyatlarının ilk 6 sprinterlerine ilişkin teknik datalara bakarsak , Çinli sprinterlerin yetersiz performanslarını incelemeye yardımcı olacaktır.

       Bu bilgilerden , dünyanın en iyi derecelerinin ortak özelliklerini görebiliriz.

1-Starttaki tepki zamanı , 0.19 saniyeyi geçmediği gibi sonucu etkileyen bir faktör değildir.

2-Starttan sonraki ivmelenme , genellikle en yüksek sürate ulaşıldığı 50-60 m bölümüne kadar sabit ve devamlıdır.

3-En yüksek hız, sadece 10m.lik bir mesafede muhafaza edilmektedir. Yarışın son 10 metrelik bir mesafede muhafaza edilmektedir. Yarışın son 10 metresinin %3-4 bölümüne kadar yavaşlama olmaktadır.

4-İlk 30 metrede ,fule uzunluğu ve adım frekansındaki yükseliş ile süratte artar. Bu safhada süratin %95'i kazanılmıştır.(Böylece bu bölümde adım frekansı, fule uzunluğundan daha büyük rol oynar.)

     Süratlenme, adım frekansının ortalamanın %107'sine ve fule uzunluğunu ortalamanın %105'ine ulaşmasıyla 30-60 m. fazında da devam eder. Genellikle en yüksek sürat 50,60 m arasında oluşur. Yarışın geri kalan mesafesinde, adım frekansı artmaya devam eder, fakat fule uzunluğu yavaşça düşer. Bu safhada fule uzunluğundaki yükseliş , adım frekansındaki yükselişten daha önemlidir.

     Çinlilerde ise , en yüksek sürat 30-40 m. arasında oluşur, çünkü yarış sırasında adım frekansları daha erken artar. Böylece çok büyük bir enerji yarışın başlarında sarf edilmiş olur. Sonuçta erken yorgunluk ve ritm açıklığı başlar.Tüm bunlar süratte devamlılığın gelişimini ve maximum sürat üretimini ters yönde etkiler.

     Bizim sprinterlerimiz, hala çıkışta patlama , süratinin ilk 50 m'de kazanılacağı ve daha fazla bu süratle koşu fazını ve en düşük yavaşlama oranının mümkün olacağı gibi eskimiş antrenman metodu uygulamaktadır.

     Bu prensipleri rehber olarak , çoğu antrenör genç atletlere ilk antrenman devresinde birçok start drilleri veriyorlar.Antrenörler 30m. koşuları ve süratte devamlılık olarak 150m. koşullarını kullanarak hata yapıyorlar.

     Yukarıdaki karşılaşmalar, olimpik sprinterlerin seviyelerine yaklaşmak için, antrenörler ve atletlerin antrenman metodlarını ve yarış tekniklerini tekrar gözden geçirmesi gerektiğini, fule uzunluğu üzerinde daha fazla dikkat etmeleri gerektiğini göstermektedir.

 

 Çizelge 1:

                      En iyi                 Adım                         Adım           Adım                                 Adım                  Adım

                        6 nın               adım        Hız             sıklığı          Adım                                  Sıklık              uzunluğu

                    ortalaması         sayısı      (m/sn)         (her sn)        uzunluğu        Boy                İndeksi            İndeksi

Çinli Grup         10.45             47.5         9.57              4.55            2.11              1.77               8.06                 1.19

Olimpik Grup     10.02             44.5        9.89              4.44            2.25               1.81              8.04                  1.26

 

 

 

Çizelge 2:

                        0-10 m     10-20 m     20-30 m     30-40 m     40-50 m      50-60 m    60-70 m     70-80 m     80-90 m   90-100 m

Çinli grup

ort.(sn)             1.94          1.08            0.97           0.91           0.91            0.93           0.94          0.91            0.92            0.94

Olimpik grup

Ort. (sn)            1.91          1.05           0.095           0.89          0.86           0.85           0.87          0.87             0.88           0.89

Fark                  0.03          0.03            0.02            0. 02         0.05           0.06           0.07          0.04             0. 04          0.05

%’lik fark           7.0            7. 0             4.7               4. 7         11.6            18.6           16.3          9.3               9. 3          11.5

 

 

Çizelge 3:

 

                               10-20 m         20-30m       30-40m      40-50m      50-60m    60-70m     70-80m    80-90m     90-100 m

 

Çinliler hız                 9.25             10.30          11.02         10.95        10.74       10.70        10.98       10.88       10.66

 Max.hız %               83.9               93.5          100.0           99.4          97.5        97.1          99.6         98.7         96.7

 Olimpik

  grup hız                  9.54               10.52          11.19         11.62         11.75       11.49       11.47        11.36       11.22

 Max. hız

 Çinlilerin Olimpik

 Gruba göre hız

  yüzdeleri               97.0                 98.0             96.5          94.2            91.3        93.1        95.7          95.8           95.0

 

 

Çizelge 4:

 

                              C.Lewis          L.Christie         C.Smith         D.Mitchell         R.da Silva          D.Williams

Sonuç(sn)                9.92                 9.97                9.99                10.04              10.11                  10.11

Adım                      43.6                 43.8                43.9                  45.7                44.6                    45.7

Ortalama adım         4.40                 4.39                4.39                 4.55                 4.41                   4.52

Ort.adım uzun.         2.29                 2.28                2.28                 2.19                 2.24                   2.19

Ort.hız m/sn           10.06                10.03              10.01                9.96                 9.89                    9.89

Maximal hız            12.04                11.90              11.76               11.76                11.49                 11.62

                             50-60m            50-60m           50-60m              50-60m            40-60m               40-60m

Reaks zamanı         136                    138                176                   186                 155                     149

 

 

Yayına Hazırlayan : Yusuf İMRAK